Tái hiện ánh sáng: Hành trình 200 năm của nhiếp ảnh Analog

Hãy tưởng tượng một khoảnh khắc được ghi lại không phải bằng những con số vô hồn, mà qua những tấm phim mỏng manh, nơi ánh sáng và hóa chất hòa quyện để kể câu chuyện về thời gian. Tại Museo Camera ở Gurugram, Ấn Độ, triển lãm Touching Light: A Prelude to the Bicentennial of Photography (1827–2027) mở ra một thế giới nơi nhiếp ảnh Analog không chỉ là kỹ thuật, mà là một triết lý sống, một cách nhìn sâu sắc vào lịch sử và tâm hồn con người.

Theo bài viết từ PetaPixel, triển lãm do Aditya Arya tổ chức là một hành trình đầy cảm hứng, tôn vinh gần hai thế kỷ của nhiếp ảnh Analog, từ những ngày đầu tiên của Nicéphore Niépce đến các tác phẩm đương đại của 28 nhiếp ảnh gia Ấn Độ. Khai mạc ngày 22 tháng 8 và kéo dài đến 29 tháng 9 năm 2025, Touching Light không chỉ trưng bày những bức ảnh mà còn kể lại câu chuyện về sự kiên nhẫn, sự không hoàn hảo và sức mạnh của nhiếp ảnh như một nhân chứng lịch sử.

Những tác phẩm từ thế kỷ 19, như chân dung Carte de Visite của Bourne & Shepherd, Beauties of Lucknow (1870) của Darogha Abbas Ali, hay những hình ảnh khắc nghiệt của Felice Beato về cuộc nổi dậy năm 1857, là minh chứng cho sự khởi đầu của nhiếp ảnh. Đó là thời kỳ mà mỗi bức ảnh đòi hỏi sự tỉ mỉ, từ những chiếc máy ảnh cồng kềnh, tấm kính dễ vỡ, đến phòng tối như một phòng thí nghiệm của phép màu. Arya nhấn mạnh: “Những bức ảnh analog mang đặc tính độc đáo – hạt nhiễu, rò rỉ ánh sáng, biến đổi màu sắc – là kết quả của quá trình vật lý và hóa học, mang lại cá tính và tính xác thực”. Những dấu vết thời gian trên các bản in bạc hay âm bản kính không chỉ là khuyết điểm, mà là bằng chứng sống động về sự mong manh và vẻ đẹp phù du của nghệ thuật này.

Ảnh: PetaPixel

Không chỉ dừng ở việc hoài niệm, triển lãm còn làm sống lại nhiếp ảnh Analog qua các tác phẩm hiện đại. Avinash Pasricha ghi lại chuyển động tinh tế của nghệ thuật biểu diễn, Prabir Purkayastha thử nghiệm với bản in mạ vàng, còn Serena Chopra mang đến những khoảnh khắc tư liệu đầy chất thơ. Các nhiếp ảnh gia như Ram Rahman, Rohit Chawla và Prashant Panjiar tiếp tục chứng minh rằng Analog, dù trong thời trang, báo chí hay bình luận chính trị, vẫn giữ được sức sống mãnh liệt trong kỷ nguyên số.

Touching Light không chỉ là một bộ sưu tập hình ảnh, mà còn là lời mời gọi suy ngẫm về cách chúng ta nhìn thế giới. Quá trình Analog – từ nạp phim, chờ đợi trong phòng tối, đến đón nhận những bất ngờ – dạy chúng ta về sự kiên nhẫn và chấp nhận sự không chắc chắn, điều mà Arya gọi là “kỷ luật cốt lõi của nghệ thuật”. Trong khi hình ảnh số mang lại sự hoàn hảo tức thì, Analog nhắc nhở chúng ta về giá trị của sự chậm rãi, của những khoảnh khắc không thể tái tạo.

Triển lãm cũng định vị nhiếp ảnh như một cuốn sử ký bằng hình ảnh. Những bức ảnh của Beato về Lucknow năm 1857 không chỉ ghi lại chiến tranh mà còn đặt câu hỏi về quyền lực và cách kể chuyện qua hình ảnh. Beauties of Lucknow của Abbas Ali lưu giữ hình ảnh những vũ nữ trong một xã hội đang chuyển mình, trong khi bộ sưu tập People of India thời thuộc địa hé lộ cách nhiếp ảnh từng được sử dụng để kiểm soát và định danh. Những tác phẩm này không chỉ là nghệ thuật, mà còn là tài liệu văn hóa, lưu giữ ký ức của một thời đại.

Khi năm 2027 – kỷ niệm 200 năm nhiếp ảnh đến gần, Touching Light không chỉ là một sự kiện mà còn là lời kêu gọi tái khám phá vẻ đẹp của sự không hoàn hảo. Bằng cách kết nối những cột mốc lịch sử với thực hành đương đại, triển lãm khẳng định vai trò của Ấn Độ trong câu chuyện nhiếp ảnh toàn cầu, đồng thời mời gọi chúng ta nhìn lại cách ánh sáng, qua ống kính, đã định hình cách nhân loại ghi nhớ và mơ ước. Trong một thế giới bị chi phối bởi tốc độ, triển lãm này là lời nhắc nhở rằng đôi khi, chính sự chậm rãi và mong manh mới làm nên những điều vĩnh cửu.