Tráng phim Ilford 100 Delta Professional

Tráng phim đen trắng là một công việc phòng tối rất tỉ mỉ nhưng không đến nỗi quá khó khăn, cái đòi hỏi đầu tiên đối với công việc này là bạn phải là một người rất cẩn thận và tập cho đôi mắt có được sự quan sát thật tinh tế.

Trước tiên bạn nên làm quen với công việc và làm thử nhiều mẫu test để chắc chắn sẽ đạt được kết quả mong muốn trước khi tráng các cuộn phim quan trọng như phim đám cưới, phim chụp thời sự, v.v…

Hãy chụp thử những gì xung quanh bạn như một cảnh vườn tược, một vài ảnh phong cảnh, vài ảnh tĩnh vật, vài bức chân dung để làm các mẫu test.

Công việc khó khăn nhất trong việc tráng phim là thao tác cuốn phim vào rêu (reel hay spiral : dụng cụ có vòng xoắn ốc dùng để cuốn phim) trước khi tráng vì thao tác này phải được thực hiện hoàn toàn trong tối. Hãy thử cuốn các cuộn phim hỏng hoặc phim đã tráng vào rêu ngoài sáng cho thành thục. Hãy lưu ý là rêu phải thật khô trước khi được cuốn phim vào, nếu rêu bị ướt, phim sẽ dính chặt lại với nhau và hóa chất sẽ không thể nào tác động lên phim được.

Các rãnh của rêu xoắn ốc sẽ giữ cho phim được cách xa nhau không bị dính, đồng thời cũng có tác dụng để cho hóa chất được thấm đồng đều trên toàn bộ cuộn phim trong khi tráng. Nếu phim không được cuốn một cách đúng đắn vào rêu, phim sẽ dính với nhau và hình ảnh sẽ bị hư hỏng.

BƯỚC 1 : CHUẨN BỊ PHÒNG TỐI.

Bất kỳ một căn phòng nào bạn muốn làm phòng tối thì phải hoàn toàn không để cho ánh sáng lọt vào. Nếu phòng tối còn khe hở, bạn hãy dùng băng keo đen để dán các khe hở lại, nếu không phim sẽ bị lọt sáng. Bạn cũng có thể dùng một chiếc hộp tối hay một túi đen bán ngoài thị trường để lắp phim vào rêu, nhưng không gian làm việc sẽ rất chật hẹp và sẽ rất khó khăn khi bạn chưa quen dùng.

BƯỚC 2 : CHUẨN BỊ DỤNG CỤ TRÁNG PHIM.

Bạn hãy đặt phim và dụng cụ tráng phim theo một thứ tự hợp lý và trong tầm tay để bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng trong tối hoàn toàn. Thật ra bạn chỉ cần có một dụng cụ để tháo hộp phim tương tự như dụng cụ để mở nắp chai, một cây kéo, một hộp tráng phim (developing tank), và một chiếc rêu mà thôi.

Nếu cuộn phim chưa hoàn toàn được cuộn hết vào hộp phim sau khi chụp, bạn có thể dùng tay để kéo đầu phim ra ngoài, dùng kéo cắt phẳng đầu phim ngoài sáng, rồi sau đó mới đưa vào phòng tối để cuốn phim vào rêu.

BƯỚC 3 : PHA HÓA CHẤT.

Để tráng một cuộn phim 35mm, bạn hãy lường đúng 60ml hóa chất ILFOTEC DD-X và đổ vào một cốc lường loại 600ml. Hóa chất này được pha loãng 1:4 (một phần hóa chất và bốn phần nước lã), nên hãy thêm 240ml nước vào cốc lường, rồi khuấy cho thật kỹ để chúng hòa tan với nhau. Nhiệt độ nước để pha loãng khoảng 23^oC.

BƯỚC 4 : ĐIỀU CHỈNH VÀ GIỮ NHIỆT ĐỘ ỔN ĐỊNH CHO CÁC DUNG DỊCH TRÁNG PHIM.

Nếu bạn có đủ ba chiếc cốc lường và một thùng đựng nước khá lớn, hãy pha luôn cả thuốc ngưng và thuốc định. Thuốc ngưng được pha loãng 1:19, do đó hãy dùng 15ml dung dịch ILFOSTOP pha với 285ml nước lã. Thuốc định được pha loãng 1:4, nên hãy dùng 60ml dung dịch ILFORD RAPID FIXER với 240ml nước lã.

Sau đó hãy đặt cả ba cốc lường vào thùng đựng nước, rồi cho nước đá vào thùng nước để giữ cho nhiệt độ được ổn định khoảng từ 20 đến 23^oC.

BƯỚC 5 : CHUẨN BỊ CUỐN PHIM VÀO RÊU.

Hãy dùng dụng cụ mở hộp phim để bẩy nắp hộp phim ra, rồi xoay lõi phim để trượt đầu phim ra ngoài, sau đó đậy nắp hộp phim lại để tránh không để cho cuộn phim rơi ra ngoài.

BƯỚC 6 : CẮT ĐẦU PHIM.

Hãy kéo đầu phim ra một đoạn khoảng 5cm, rồi cầm cuộn phim như hình minh họa để cắt thẳng đầu phim trước khi cuốn vào rêu tráng phim. Hãy cẩn thận đừng cắt vào tay của bạn.

BƯỚC 7 : CUỐN PHIM VÀO RÊU TRÁNG PHIM.

Hãy cầm rêu tráng phim bằng tay trái rồi dùng ngón tay trỏ để lừa tìm điểm gắn phim vào rêu.

Sau khi đã tìm được điểm gắn phim vào rêu tráng phim, hãy đẩy đầu cuộn phim vào sâu bên trong khoảng 3cm, sau đó kéo một đoạn phim khoảng 30cm ra khỏi hộp phim. Rồi xoay rêu tráng phim một cách nhẹ nhàng để cuộn phim vào rêu. Đến cuối cuộn phim hãy dùng kéo để cắt cuộn phim ra khỏi lõi phim.

BƯỚC 8 : ĐẶT RÊU TRÁNG PHIM VÀO HỘP TRÁNG PHIM.

Hãy đặt rêu tráng phim đã có phim vào hộp tráng phim. Hãy chú ý đừng làm móp phim, nếu không phim sẽ dính với nhau trong quá trình tráng. Sau đó đậy nắp hộp tráng phim lại một cách cẩn thận. Tới đây phim đã được lắp an toàn trong hộp tối, bạn có thể bật đèn để làm việc.

BƯỚC 9 : BẮT ĐẦU TRÁNG PHIM.

            Hãy bắt đầu hiện hình bằng cách đổ dung dịch ILFOTEC DD-X một cách nhẹ nhàng nhưng càng nhanh càng tốt vào hộp tráng phim.

            Dung dịch hiện hình lúc khởi đầu phải đạt tới 21^oC để sau này nhiệt độ sẽ giảm dần trong quá trình tráng phim. Bạn nên đặt hộp tráng phim trong một chiếc đĩa hay một chiếc khay để tránh làm cho hóa chất hiện hình rơi vãi ra ngoài. Hãy bấm đồng hồ đếm giờ sau khi bạn đã đổ xong hóa chất vào hộp tráng phim.

BƯỚC 10 : THAO TÁC KHUẤY TRỘN KHI TRÁNG PHIM.

Hãy giữ chặt lấy nắp của hộp tráng phim, rồi dốc ngược hộp tráng phim rồi lại dốc xuôi trong 10 giây đầu tiên, rồi lại lặp lại thao tác này lần nữa trong 10 giây tiếp theo (tất cả là 4 lần ngược xuôi), và cứ thế lặp lại mỗi phút tiếp theo. Mỗi lần lật xuôi hộp tráng phim, hãy đập nhẹ hộp tráng phim xuống chiếc đĩa hay chiếc khay vài lần để làm tan bọt khí đọng trên bề mặt phim.

BƯỚC 11 : CHẤM DỨT THỜI GIAN HIỆN HÌNH.

Phim 100 DELTA PROFESSIONAL cần được hiện hình 12 phút bằng dung dịch hiện hình ILFOTEC DD-X (1:4) ở 20^oC. Mười lăm giây trước khi đạt tới 12 phút hiện hình, hãy đổ thuốc hiện hình ra khỏi hộp tráng phim. Thuốc hiện hình pha loãng không thể dùng lại được nên hãy đổ bỏ.

BƯỚC 12 : NGƯNG HÌNH VÀ ĐỊNH HÌNH.

            Hãy đổ dung dịch ngưng hình ILFOSTOP (có nhiệt độ 20^oC) vào hộp tráng phim, rồi khuấy trộn trong khoảng 10 giây. Việc ngưng hình không đòi hỏi phải thực hiện trong một thời gian thật chính xác, nhưng tối thiểu phải là 10 giây để acid acetic trong dung dịch ngưng hình có đủ thời gian trung hòa thuốc hiện hình. Sau thời gian ngưng hình, hãy đổ dung dịch ngưng hình ra. Dung dịch ngưng hình có thể sử dụng lại được nên bạn nên đổ vào một lọ bảo quản có nắp đậy kín. Sau đó hãy cài đặt đồng hồ về lại số 0, rồi đổ dung dịch định hình vào hộp tráng phim. Sau khi đổ hóa chất định hình vào hộp tráng phim, hãy bấm đồng hồ đếm giờ. Thao tác khuấy trộn cũng được thực hiện như khi hiện hình. Thời gian định hình bằng dung dịch ILFORD RAPID FIXER là 3 phút ở 20^oC. Thời gian định hình cũng không cần phải thật chính xác, chỉ từ 3 đến 4 phút là được. Sau khi hoàn tất khâu định hình, hãy đổ thuốc định hình vào một lọ bảo quản để dùng lại lần sau.

BƯỚC 13 : RỬA PHIM.

Thao tác rửa phim nhằm loại bỏ tất cả những hóa chất đã sử dụng để có thể bảo quản phim được lâu dài. Sau khi định hình, bạn có thể lấy rêu tráng phim ra khỏi hộp tráng phim. Nếu bạn có một vòi nước chảy liên tục có nhiệt độ khoảng 20 đến 25^oC, hãy gắn vòi nước vào giữa rêu tráng phim và cho nước chảy liên tục trong khoảng từ 5 tới 10 phút. Sau đó, hãy đổ ngập nước vào hộp tráng phim có rêu tráng phim, rồi cứ 5 phút lại thay nước mới một lần, thao tác này được lặp lại trong 20 lần là hoàn tất khâu rửa phim.

BƯỚC 14 : CHUẨN BỊ PHƠI PHIM.

Vào lần thay nước rửa phim cuối cùng, hãy thêm vào hộp tráng phim 5ml/cho mỗi lít nước, dung dịch ILFOTOL pha loãng 1:200. Dung dịch ILFOTOL là dung dịch thẩm thấu (wetting agent) giúp làm căng bề mặt phim, nhằm loại bỏ các giọt nước đọng trên phim và làm cho phim được bóng và khô nhanh hơn. Hãy sóc rêu tráng phim trong dung dịch thẩm thấu khoảng 10 giây là được. Sau đó hãy tháo phần cuối của cuộn phim ra khỏi rêu tráng phim, rồi dùng một chiếc kẹp bằng gỗ hay plastic để kẹp chặt lại, bạn nên gập đôi phần cuối phim để có được một độ dầy nhằm kẹp phim cho được chắc chắn. Nếu không có kẹp phim bạn cũng có thể làm một chiếc móc nhỏ bằng kim loại không gỉ, hoặc bằng một chiếc kẹp giấy rồi móc vào lỗ phim để có thể treo phim lên.

BƯỚC 15 : TUỐT NƯỚC ĐỌNG TRÊN PHIM.

Sau đó hãy cẩn thận tháo hết cuộn phim ra rồi treo lên, phần đầu phim được kẹp bằng một chiếc kẹp nặng để phim được duỗi thẳng khi phơi. Hãy treo phim lên ở độ cao khoảng hai mét để phim không chạm đất. Hãy sử dụng dụng cụ tuốt nước để loại bỏ tất cả các giọt nước còn đọng lại trên phim. Thao tác này phải thực hiện một cách hết sức chậm rãi và nhẹ nhàng, nếu không bạn sẽ làm xước toàn bộ cuộn phim. Nếu không có dụng cụ, bạn có thể dùng ngón tay trỏ và ngón tay giữa để thay thế.

BƯỚC 16 : PHƠI, SẤY PHIM.

Hãy phơi phim nơi thoáng mát và không bụi. Nếu cần sử dụng phim ngay, bạn có thể sấy phim bằng một máy sấy tóc được điều chỉnh ở nhiệt độ thấp nhất và phải cách xa cuộn phim tối thiểu 30cm. Hãy chú ý chỉ nên sấy trên lưng phim (mặt láng của phim) mà thôi.

BƯỚC 17 : QUAN SÁT ÂM BẢN.

Phim sau khi được tráng hoàn chỉnh được gọi là âm bản (negative). Âm bản cần phải có hai bên biên thật trong, số khung hình và tên loại phim phải đen trắng rõ ràng và không được lem luốc hoặc quá nhạt. Âm bản được lộ sáng đúng và được tráng đúng sẽ mang đầy đủ các sắc độ đậm nhạt, và có hình ảnh rõ nét. Hãy luôn luôn dùng hai ngón tay để giữ các biên của âm bản mà thôi.

BƯỚC 18 : BẢO QUẢN ÂM BẢN.

Tốt nhất hãy cắt phim ra thành từng đoạn gồm 6 khung hình, rồi bảo quản trong bao phim được bán rộng rãi trên thị trường. Khi cắt phim và nhét phim vào bao phim, tốt nhất bạn nên đeo găng tay để tránh in dấu tay trên âm bản, và hãy luôn luôn nhớ là các thao tác này phải được thực hiện trong điều kiện hoàn toàn khô ráo. Sau khi nhét tất cả các đoạn phim vào bao phim, bạn nên ghi nhãn trên bao phim để dễ nhận biết sau này. Sau cùng hãy duỗi bao phim thật phẳng để loại bỏ không khí trong bao phim ra, rồi dằn bao phim dưới một chồng sách dầy trong vài tiếng để phim được thật phẳng trong thời gian bảo quản.