Anker trả tiền cho người dùng camera Eufy để huấn luyện AI

Trong kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo (AI) đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống, một câu hỏi day dứt dần nổi lên: Chúng ta sẵn sàng đánh đổi bao nhiêu quyền riêng tư để đổi lấy sự tiện lợi? Gần đây, câu chuyện về Anker – hãng công nghệ Trung Quốc nổi tiếng với các sản phẩm camera an ninh Eufy – đã khơi dậy cuộc tranh luận gay gắt này. Hóa ra, để “nuôi dưỡng” AI phát hiện trộm cắp, công ty không ngần ngại chi tiền mua chính những khoảnh khắc riêng tư nhất từ người dùng: chỉ vỏn vẹn 2 đô la Mỹ cho mỗi đoạn video. Nhưng đằng sau con số khiêm tốn ấy là một hệ thống dữ liệu khổng lồ, nơi ranh giới giữa bảo vệ và xâm phạm trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Chương trình “Enhance My AI” của Eufy được ra mắt vào cuối năm 2024, kéo dài từ ngày 18 tháng 12 năm 2024 đến 25 tháng 2 năm 2025. Ý tưởng nghe có vẻ đơn giản: Người dùng camera Eufy có thể gửi video ghi lại các vụ trộm cắp gói hàng hoặc cố gắng mở cửa xe, và đổi lại, họ nhận được khoản thù lao nhỏ. Điều thú vị – và cũng gây sốc – là Eufy không chỉ chấp nhận video thực tế từ các sự cố ngoài đời, mà còn khuyến khích người dùng tự dàn dựng kịch bản. “Bạn thậm chí có thể tạo sự kiện bằng cách giả vờ làm kẻ trộm và donate những sự kiện đó”, công ty viết trên diễn đàn cộng đồng của mình. Hướng dẫn chi tiết gợi ý rằng một hành động dàn dựng có thể được ghi lại bởi nhiều camera cùng lúc, giúp người dùng tối ưu hóa “thu nhập” – lên đến 80 đô la nếu kết hợp cả hai loại sự cố. Mỗi thiết bị giới hạn 10 video cho từng loại, nghĩa là tối đa 20 đô la mỗi camera. Mục tiêu của Eufy? Thu thập 20.000 video cho mỗi hạng mục, toàn bộ dành riêng để huấn luyện AI nhận diện hành vi trộm cắp một cách chính xác hơn.

Ảnh: TechCrunch

Sự tham gia của cộng đồng dường như nhiệt tình hơn dự đoán. Hơn 120 người dùng đã bình luận công khai trên diễn đàn, bày tỏ ý định tham gia, biến chương trình thành một “cuộc săn tiền thưởng” mini. Không dừng lại ở đó, Eufy nhanh chóng mở rộng mô hình này thành chương trình “Video Donation” liên tục trong ứng dụng, nơi người dùng donate video có hình ảnh con người để nhận huy hiệu “Apprentice Medal” – một badge danh dự hiển thị bên cạnh tên tài khoản – hoặc thậm chí là camera mới và thẻ quà tặng. “Bức tường Danh dự” trong app thậm chí còn xếp hạng những nhà tài trợ hàng đầu, với người dẫn đầu đã donate hơn 201.531 video. Những con số này không chỉ phản ánh sự khéo léo trong thiết kế chương trình của Anker, mà còn hé lộ một thực tế: Hàng trăm nghìn đoạn video cá nhân đã được “hy sinh” cho cỗ máy AI, tất cả chỉ vì lời hứa về một hệ thống an ninh thông minh hơn.

Nhưng đằng sau sự lôi cuốn của khoản tiền dễ kiếm và phần thưởng danh dự là những lớp sâu sắc hơn, nơi lợi ích cá nhân va chạm với rủi ro tập thể. Đối với Anker, đây là cách thông minh để xây dựng bộ dữ liệu đa dạng mà không phải đầu tư hàng triệu đô la vào thu thập chuyên nghiệp – một chiến lược ngày càng phổ biến trong ngành AI, nơi dữ liệu là “dầu mỏ” mới. Người dùng, mặt khác, thấy mình ở vị thế kép: vừa là nạn nhân tiềm năng của trộm cắp, vừa là “diễn viên” tự nguyện đóng góp để bảo vệ tài sản. Eufy cam kết rằng “dữ liệu từ các sự kiện dàn dựng chỉ dùng để huấn luyện thuật toán AI, không dùng cho mục đích khác,” và video sẽ không được chia sẻ với bên thứ ba. Thế nhưng, lời hứa ấy có đủ sức nặng khi lịch sử của chính Anker từng bị vấy bẩn bởi scandal?

Hãy nhớ lại vụ việc năm 2023, khi The Verge phanh phui rằng các camera Eufy – được quảng cáo là mã hóa end-to-end – thực chất không an toàn khi truy cập qua web portal. Anker ban đầu cố che đậy, nhưng cuối cùng phải thừa nhận và hứa sửa chữa. Câu chuyện này gợi nhớ đến ứng dụng Neon gần đây, nơi người dùng được trả tiền để chia sẻ bản ghi cuộc gọi, chỉ để rồi phát hiện lỗ hổng bảo mật lộ thông tin cá nhân cho hacker. Eufy không đáp lại các câu hỏi từ TechCrunch về số lượng tham gia, tổng tiền chi trả, hay liệu video có bị xóa sau khi huấn luyện. Sự im lặng ấy không chỉ khơi dậy nghi ngờ về tính minh bạch, mà còn đặt ra câu hỏi đạo đức lớn lao: Liệu việc khuyến khích dàn dựng trộm cắp – dù chỉ là giả vờ – có vô tình bình thường hóa hành vi xâm phạm, hay tệ hơn, tạo ra dữ liệu thiên vị khiến AI phân biệt đối xử?

Cuối cùng, chương trình của Anker không chỉ là một chiến dịch marketing khôn ngoan, mà còn là tấm gương phản chiếu tương lai của chúng ta với AI. Khi các công ty ngày càng “mua” dữ liệu từ chính người tiêu dùng, chúng ta phải tự hỏi: Giá trị thực sự của sự riêng tư là bao nhiêu? 2 đô la cho một khoảnh khắc đời thường, hay vô giá cho một xã hội nơi công nghệ phục vụ con người chứ không phải ngược lại? Trong khi Eufy tiếp tục mở rộng các chương trình donate – thậm chí từ camera theo dõi trẻ em – có lẽ đã đến lúc người dùng không chỉ donate video, mà còn đòi hỏi sự minh bạch thực sự. Bởi lẽ, AI thông minh hơn không đáng giá nếu nó được xây dựng trên nền tảng của sự nghi ngờ.