Voigtlander Daguerreotype 185 năm tuổi được đấu giá kỷ lục

Giữa dòng chảy thời gian, nơi những hình ảnh đầu tiên của nhân loại lóe lên như những vì sao đầu tiên trên bầu trời đêm, một báu vật từ thuở bình minh nhiếp ảnh vừa được đánh thức khỏi giấc ngủ lịch sử. Đó là chiếc máy ảnh Voigtlander Daguerreotype kim loại, sinh ra năm 1840 tại Vienna, nay trở thành ngôi sao sáng nhất trong cuộc đấu giá Wetzlar Camera Auctions vào ngày 11 tháng 10 năm 2025. Với mức giá €500.000 – tương đương gần 580.000 USD – gấp đôi ước tính ban đầu, nó không chỉ là một món đồ sưu tầm mà còn là lời thì thầm từ quá khứ, nhắc nhở chúng ta về những khoảnh khắc đầu tiên khi con người chinh phục ánh sáng, biến ký ức thành vĩnh cửu.

Hãy quay ngược kim đồng hồ về năm 1839, khi Louis Jacques Daguerre công bố quy trình Daguerreotype tại Paris, mở ra kỷ nguyên nhiếp ảnh đầu tiên trên thế giới. Chỉ một năm sau, tại xưởng cơ khí tinh xảo của Johann Christoph Voigtlander ở Vienna, chiếc máy ảnh kim loại đầu tiên ra đời – một kiệt tác thủ công từ đồng thau bóng loáng, đánh dấu bước ngoặt từ những hộp gỗ thô sơ sang thiết bị khoa học thực thụ. Được trang bị ống kính đầu tiên trên thế giới được tính toán khoa học bởi giáo sư Josef Maximilian Petzval, với khẩu độ tối đa f/3.7 – một con số ấn tượng vào thời đại mà ánh sáng còn là bí ẩn – chiếc Voigtlander không chỉ ghi hình mà còn định hình tương lai của nghệ thuật hình ảnh. Nó sử dụng tấm bạc cảm quang để tạo nên những bức ảnh chi tiết kỳ lạ, nơi mỗi hình ảnh là một tấm gương nhỏ phản chiếu thế giới, đòi hỏi sự kiên nhẫn và tài hoa từ người sử dụng. Ngày nay, chỉ khoảng 12 đến 15 chiếc như thế còn tồn tại, hầu hết nằm im lìm trong các bảo tàng danh tiếng như George Eastman House, trong khi nhiều mẫu khác chỉ là bản sao thế kỷ 20. Chiếc máy được đấu giá này, đến từ một bộ sưu tập cá nhân Đức, vẫn giữ nguyên vẻ đẹp nguyên sơ, như một chứng nhân thầm lặng của những ngày đầu tiên khi nhiếp ảnh chưa phải là nghề nghiệp, mà là phép màu.

Ảnh: PetaPixel

Cuộc đấu giá Wetzlar Camera Auctions lần thứ bảy, diễn ra tại thành phố Wetzlar – cái nôi của Leica – không chỉ tôn vinh Voigtlander mà còn là sân khấu cho những kiệt tác Leica hiếm có, thu hút các nhà sưu tầm từ khắp nơi trên thế giới qua điện thoại và trực tiếp. Với hơn 250 lô hàng, chủ yếu là máy ảnh và phụ kiện lịch sử, sự kiện này đã phá vỡ nhiều kỷ lục, biến nó thành một buổi lễ tôn vinh di sản quang học. Jo Geier, đồng chủ sở hữu WCA, không giấu nổi sự phấn khích khi chiếc Voigtlander khơi dậy cuộc chiến đấu giá sôi nổi, đạt mức giá gấp đôi €250.000 ước tính ban đầu, khẳng định vị thế “ngôi sao lịch sử” của nó. Lars Netopil, người đồng hành cùng Geier, nhấn mạnh rằng những món đồ nguyên bản như thế này hiếm khi xuất hiện trên thị trường, đặc biệt khi chúng đại diện cho giai đoạn đầu của nhiếp ảnh – nơi công nghệ còn non trẻ nhưng đầy sức sống.

Bên cạnh Voigtlander, các kiệt tác Leica đã đẩy cuộc đấu giá lên đỉnh cao cảm xúc. Chiếc Leica M3 sơn đen sớm từ năm 1955 – chỉ vỏn vẹn 8 chiếc được sản xuất nội bộ tại nhà máy Leitz – đạt giá kỷ lục €625.000, cao nhất buổi đấu giá, nhờ tình trạng nguyên sơ hiếm có giữa những mẫu thường bị mòn mỏi bởi thời gian và sửa chữa. Leica MP sơn đen từ 1956, dành riêng cho các phóng viên báo chí với số lượng dưới 140 chiếc, cũng lọt vào danh sách vàng với €425.000. Những mẫu tiền thân như Leica Model A năm 1925 – một trong chưa đầy 25 chiếc còn tồn tại – bán €87.500, trong khi Leica Model 250 “Reporter” sản xuất thử nghiệm chỉ 20 chiếc từ 1934 đạt €40.000. Các ống kính hiếm cũng không kém phần ấn tượng: Leitz Summilux 35mm sơn đen năm 1960 với €162.500, và nguyên mẫu ống kính góc rộng 28mm từ 1954 – chỉ 2 chiếc trên đời – €118.750. Thậm chí, chiếc GOI Pioneer Liên Xô từ Thế chiến II năm 1944 cũng gây bất ngờ với €81.250, chứng minh sức hút của những vật phẩm quân sự và prototype từ quá khứ. Những con số này không chỉ phản ánh giá trị tài chính mà còn nỗi đam mê của các nhà sưu tầm, những người coi mỗi chiếc máy là một chương sử, một câu chuyện về sáng tạo và kiên cường.

Sự kiện Wetzlar không chỉ là cuộc mua bán mà là lời tri ân dành cho hành trình của nhiếp ảnh – từ những tấm Daguerreotype mờ ảo đầu tiên đến những kiệt tác kỹ thuật số ngày nay. Chiếc Voigtlander, với giá nửa triệu euro, nhắc nhở chúng ta rằng giá trị thực sự không nằm ở kim loại hay kính, mà ở những giấc mơ nó khơi dậy: Khả năng nắm bắt khoảnh khắc, lưu giữ linh hồn thời gian. Trong khi thế giới lao vào tương lai với AI và ống kính tự động, những báu vật như thế này thì thầm rằng, cội nguồn của nghệ thuật vẫn là sự kỳ diệu của bàn tay con người. Cuộc đấu giá tiếp theo dự kiến vào tháng 10 năm 2026, hứa hẹn sẽ tiếp tục viết nên những chương mới cho lịch sử hình ảnh. Và bạn, liệu có sẵn sàng để một phần quá khứ chạm đến trái tim mình?